فلنج چیست | آشنایی با فلنج و کاربرد آن در پایپینگ

فلنج Flange  یکی از پرکاربردترین تجهیزات لوله کشی محسوب می شود. بنابراین اگر به تازگی وارد حوزه بازسازی تجهیزات آب و فاضلاب، تجهیزات بیمارستانی یا آتش نشانی شده اید مطمئنا با این محصول مواجه می شوید. یکی از نکات مهمی که در رابطه با Flange باید بدانید این است که این محصول در انواع مختلفی تولید می گردد. بنابراین برای انتخاب بهترین  Flange باید انواع آن را بشناسید تا متناسب با نیاز خود مقرون به صرفه ترین آن را انتخاب کنید.

مهمترین کاربرد تمام Flangeها اتصال دو لوله در صنایع مختلف نظیر گازرسانی، آبرسانی، نفت و … می باشد. البته از روش های دیگری هم می توان برای اتصال دو لوله استفاده نمود. یکی از معروف ترین این روش ها جوشکاری است. اما از آنجایی که با  Flange لوله ها راحت تر متصل یا از هم جدا می شوند از این محصول به وفور استفاده می گردد.

زمانی که دو قطعه یا دو لوله را به کمک جوشکاری به هم متصل نمودید برای باز کردن آن باید حتما آن را برش دهید. در صورتی که Flange به برشکاری نیاز ندارد و تنها به کمک پیچ و مهره ها می توانید آن را باز یا ببندید.

همچنین استفاده از Flange برای اتصال لوله ها در مقایسه با سایر روش های مشابه یک روش کاملا مقرون به صرفه محسوب می شود. در حال حاضر تولیدکنندگان این محصول را در انواع دنده ای، گلودار، رینگ جوینت، ساده، اسلیپون، لبه دار و … تولید می کنند. طبیعتا هر کدام از این محصولات ویژگی و کاربرد خاص خود را دارند. حال اگر تمایل دارید بدانید Flange چیست و چه انواعی دارد می توانید با ما در ادامه مطلب همراه باشید.

فلنج چیست | آشنایی با فلنج و کاربرد آن در پایپینگ

فلنج چیست؟

Flange قطعه یا صفحه دیسکی است که دارای سوراخ هایی می باشد. معمولا این دیسک به صورت جفتی مورد استفاده می گیرد. به این صورت که به کمک پیچ و مهره یا گسکت دو لوله یا هر دو قطعه دیگری را به هم وصل می کند. با توجه به مزیت ها و نحوه کاربری آسان این محصول به یکی از پرکاربردترین محصولات برای اتصال شیرآلات، لوله ها و انواع قطعات به هم تبدیل شده است.

اولین بار یک شخص انگلیسی در سال 1809 از اصطلاح Flange استفاده نمود. ولی به طور کلی از اوایل قرن 20 میلادی از این صفحه به طور گسترده در صنعت لوله و اتصالات فلزی استفاده شد. این قطعه به شما کمک می کند انتهای دو لوله را به هم وصل کنید. همانطور که اشاره نمودیم ساختار ظاهری این محصول به گونه ای می باشد که دارای سوراخ هایی است. هدف از تعبیه این سوراخ ها اتصال پیچ و مهره ها می باشد. یعنی با قرارگیری پیچ و مهره ها در این سوراخ ها می توان دو قطعه را به هم متصل کرد.

در واقع وجود این سوراخ ها و پیچ و مهره ها سبب می گردد دو قطعه یا دو لوله به شکل بسیار محکمی به هم وصل شوند. به منظور آب بندی از واشر نیز در این ساختار استفاده می شود. این قطعات دیسکی شکل همیشه به صورت جفت مورد استفاده قرار می گیرند. در میان هر جفت Flange یک گسکت قرار می گیرد. این محصول را می توان به آسانی باز و بسته نمود. گسکت وسیله ای است که از آن به منظور آب بندی بین دو قطعه استفاده می شود. به همین دلیل از نشتی آب جلوگیری می کند.

مقرون به صرفه بودن و نصب و باز کردن آسان فلنج سبب شد محبوبیت زیادی در بازار پیدا کند.

فلنج چیست

کاربرد فلنج در بخش پایپینگ چیست؟

قبل از اینکه به نقش Flange در پایپینگ بپردازیم ابتدا توضیح می دهید که اصلا پایپینگ چیست. به طور کلی لوله کشی را به دو دسته صنعتی و ساختمانی تقسیم می کنند. پایپینگ همان لوله کشی صنعتی است که شامل تجهیزات مختلفی نظیر اتصالات، لوله ها، نگهدارنده، شیرآلات و .. می باشد. این نوع لوله کشی در صنایع نظیر پتروشیمی، نیروگاه ها، صنایع نفت و گاز و .. استفاده می شود. هدف از پایپینگ جداسازی، اختلاط، حمل و نقل، توزیع و کنترل سیالات و جامدات است. به همین دلیل از این روش در صنایع مختلفی نظیر پتروشیمی، نفت و گاز، آب و فاضلاب، کشاورزی، ساختمان سازی، تهویه، نیروگاه ها، لایروبی و … استفاده می گردد.

یکی از پرکاربردترین تجهیزاتی که در این بخش مورد استفاده قرار می گیرد Flange است. این قطعه سبب اتصال لوله هایی می شود که در آن انواع سیالات نظیر مایعات و گازها در حال عبور هستند.

آشنایی با فلنج و کاربرد آن در پایپینگ

نقش Flange در پایپینگ

همانطور که اشاره نمودیم پایپینگ همان لوله کشی صنعتی است و Flange نیز به منظور اتصال لوله ها مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی که اتصال لوله ها در پایپینگ اهمیت بسزایی دارد از کم خطرترین و بهترین روش اتصال لوله استفاده می شود.

برای اتصال لوله می توان از روش های مختلفی استفاده نمود اما چون فلنج یک روش آسان و با امنیت بالا است به یکی از پرکاربردترین روش های اتصال لوله در پایپینگ تبدیل شد. در زمان اتصال لوله باید به فاکتورهای مختلفی نظیر فشار، نوع مواد سیال، جنس لوله و دما توجه نمود. به همین دلیل باید روشی را انتخاب کرد که نشت کمتر و اتصال آسان تری دارد.

فلنج علاوه بر اتصال راحت لوله ها و جلوگیری از نشت می تواند به بسته شدن لوله، تغییر سایز و تغییر مسیر لوله هم کمک کند. معمولا این محصول را از جنس های مختلف نظیر فولاد، پلی اتیلن، استیل و آهن تولید می کنند. تمام این محصولات یک ویژگی مشترک دارند و آن هم باز و بسته کردن راحت پیچ و مهره است بدون اینکه به لوله آسیبی وارد شود.

در حال حاضر فلنج های مختلفی طراحی و تولید شده اند که هر کدام از آن ها کاربرد خاصی در بخش پایپینگ دارند. به عنوان مثال در صنایع نفت و گاز از Flangeهای روکار، رزوه ای، کور، لبه دار و … استفاده می گردد. هر کدام از این Flangeها یک نقش خاص در این صنعت دارند. مثلا از Flange کور برای بستن لوله ها در صنعت نفت و گاز استفاده می گردد.

از Flangeهای لبه دار برای جدا کردن بخش های مختلف و از Flange روکار به منظور کاهش فشار و دما استفاده می شود.

فلنج چیست | آشنایی با فلنج و کاربرد آن

نقش Flange در پایپینگ صنایع غذایی

یکی از مهمترین کاربردهای Flange در پایپینگ صنایع غذایی است. از آنجایی که در این صنعت انواع و اقسام مواد خوراکی تهیه می شود تمیز و بهداشتی بودن تمام بخش ها خصوصا تاسیسات اهمیت خاصی دارد. به همین دلیل از Flange برای اتصال لوله ها استفاده می کنند. چرا که هم این محصول نیاز به جوشکاری ندارد، هم در مقابل خوردگی و زنگ زدگی مقاوم است و هم به راحتی باز و بسته می شود. از این رو از این محصول به منظور اتصال شیرآلات، لوله ها، پمپ و .. در صنعت مواد غذایی استفاده می شود.

نقش Flange در پایپینگ نیروگاه های هسته ای

همانطور که اشاره نمودیم یکی از کاربردهای فلنج در نیروگاه ها است. در نیروگاه های هسته ای انرژی بسیار زیادی وجود دارد. به همین دلیل ایمنی در این صنعت حرف اول را می زند. در صورتی که ایمنی رعایت نشود خسارت های جبران ناپذیری به این صنعت وارد می شود. سیستم خنک کننده یکی از مهمترین بخش های نیروگاه ها است که حتما باید ایمنی آن رعایت شود.

در واقع رعایت ایمنی این بخش ایمنی تمام تاسیسات هسته ای را تضمین می کند. این سیستم خنک کننده مجموعه ای از لوله ها است که در آب قرار دارد. همانطور که از نام این سیستم مشخص است سبب کاهش دما می شود. یکی از مهمترین ابزارآلاتی که می تواند ایمنی این بخش را افزایش دهد فلنج است. به همین دلیل لوله های سیستم خنک کننده را به کمک این صفحه به هم وصل می کنند. این عامل یکی دیگر از کاربردهای Flange در پایپینگ می باشد.

فلنج و کاربرد آن در پایپینگ

بررسی انواع

Flangeها انواع مختلفی دارند. از جمله مهمترین انواع Flange عبارتند از:

• Flange با سطح ساده (FF (Flat Face
• Flange نر و ماده Flange Male & Female
• Flange گلودار جوشی Welding Neck Flange
• Flange با سطح برجسته (RF (Raised Face
• Flange جوشی ساکت Socket Weld Flange
• Flange رزوه ای (Threaded Flange)
• اوریفیس Flange (Orifice Flange)
• Flange کور Blind Flange
• Flange روکار
• Flange ته کوب Stub End
• Flange لپ جوینت

فلنج و کاربردهای آن

Flange با سطح ساده (FF (Flat Face

در زمان استفاده و اتصال از این Flange باید سطح دو صفحه صاف باشد. عموما از این محصول در اتصالات چدنی، شیرها، خطوط فشار پایین نظیر Cooling water-CWR-CWS و در کل هر اتصالی که در آن نشتی آنچنان اهمیت ندارد استفاده می گردد. Flangeهای چدنی و فولادی که در فشارهای کم مورد استفاده قرار می گیرند از این دسته هستند. این محصول مقرون به صرفه ترین فلنجی است که در بازار وجود دارد. این محصول سطح صافی دارد و زمانی از آن استفاده می گردد که سیستم مورد نظر نیازمند دو Flange باشد.

نکته جالب توجه اینجا است در چنین زمانی باید هر دو نوع Flange از نوع سطح صاف باشند.

Flange نر و ماده Flange Male & Female

همانطور که از نام این محصول مشخص است صفحات آن به صورت نر و ماده به هم وصل می شوند. البته این محصول ویژگی های ظاهری خاص خود را دارد. به این صورت که یکی از صفحه های آن حالت برآمده و یکی دیگر حالت فرو رفته دارد. عموما ارتفاع سطح صفحه برآمده 4/6 میلیمتر و ارتفاع سطح صفحه فرو رفته 5 میلیمتر است.

مهمترین کاربرد این محصول در پایپینگ، صنعت آبرسانی، نفت و گاز و پتروشیمی می باشد.

فلنج و آشنایی با کاربرد آن در پایپینگ

گلودار جوشی Welding Neck Flange

گلودار جوشی یا گردن جوشی را معمولا به کمک جوشکاری به گردن لوله وصل می کنند. این جوشکاری به صورت لب به لب انجام می گیرد. به همین دلیل معمولا از این محصول در فشارهای بالا و دمای زیر صفر استفاده می شود. همانطور که از نام این محصول مشخص است این نوع Flange دارای یک گردن مخروطی شکل می باشد که به دیوار لوله یا سایر اتصالات وصل می گردد.

این محصول در دو مدل طولانی و ساده تولید می گردد که از مدل ساده به منظور اتصال لوله در پایپینگ استفاده می شود.  

Flange با سطح برجسته (RF (Raised Face

همانطور که از نام این محصول مشخص است این قطعه دارای برجستگی است. در واقع لایه ای که بر روی آن قرار دارد سبب ایجاد این برجستگی شد. این محصول مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی از خود نشان می دهد. به دلیل داشتن برجستگی ضخامت این محصول نسبت به سایر Flangeها بیشتر است. به این صورت که برجستگی کلاس های 150 و 300 معادل 6/1 میلیمتر و کلاس های بالاتر 4/6 میلیمتر می باشد. این برجستگی به دو صورت صیقلی و شیاردار است.

از این محصول می توان در پایپینگ صنایع غذایی استفاده نمود.

انواع فلنج و کاربرد آن در پایپینگ

جوشی ساکت Socket Weld Flange

از ویژگی های ظاهری این محصول می توان به محفظه آن اشاره کرد که محل قرارگیری لوله است. همچنین این محصول قابلیت جوشکاری هم از داخل و هم خارج را دارد. در صورتی که قصد اتصالات سایزهای کوچک با فشار بالا را دارید می توانید از این نوع فلنج استفاده کنید. چرا که در صورت جوشکاری داخلی مقاومت استاتیک این محصول افزایش می یابد و در برابر خستگی مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.

مدل رزوه ای

نقش این Flange در پایپینگ وصل کردن لوله های سیالی است که دارای فشار بالا می باشند. همانطور که از نام این محصول مشخص است داخل آن دارای رزوه می باشد. این رزوه سبب پیچ شدن لوله ها می گردد و لذا نیازی به جوشکاری ندارد.

مدل کور

مهمترین شاخصه این محصول این است که دارای سطح بسته می باشد. نقش این Flange در پایپینگ این است که مسیر لوله های پرفشار را می بندد. مهمترین ویژگی این محصول تحمل فشار بالا است. به همین دلیل از آن در صنعت نفت و گاز، پتروشیمی و سایر نیروگاه ها استفاده می شود. این صفحه را معمولا از جنس فولاد تولید می کنند.

اوریفیس  

این Flange نمونه ای از Flange گلودار است. از ویژگی های ظاهری آن می توان به سوراخ های داخل آن اشاره کرد. این سوراخ ها میزان مایعات و گازها را در پایپینگ اندازه گیری می کنند. از دیگر کاربردهای این محصول در پایپینگ می توان به قطع یا کاهش فشار لوله ها اشاره کرد. به همین دلیل از این محصول در نیروگاه ها و پالایشگاه ها استفاده می شود.