لوله کشی یکی از قطبهای مهم در صنعت است که برای انتقال مایعات، گازها و سایر مواد از جمله آب، نفت، گاز طبیعی و مواد شیمیایی استفاده میشود. در هر سیستم لوله کشی، فلنجها نقش بسیار مهمی را ایفا میکنند. فلنجها نقاط اتصالی بین لولهها، اتصالات، شیرآلات و تجهیزات دیگر در سیستم لوله کشی هستند. به منظور ایجاد اتصالات قوی و پایدار، انواع مختلفی از فلنجها به کار میرود. در این مقاله به معرفی انواع فلنج ها در لوله کشی، کاربردها، مزایا و معایب هر کدام پرداخته خواهد شد.
فلنج اسلیپ-آن (Slip-on Flange)
اسلیپ-آن (Slip-on Flange) یکی از انواع فلنجها است که در سیستمهای لوله کشی برای اتصال لولهها و اتصالات به یکدیگر استفاده میشود. این فلنج به شکل یک حلقه دیسکی با سوراخی در مرکز آن طراحی شدهاست که به راحتی بر روی لبه خارجی لوله قرار میگیرد.
کاربردها:
فلنج اسلیپ-آن به صورت گسترده در صنایع مختلفی مانند نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع غذایی و فراوری مواد معدنی استفاده میشود. کاربردهای اصلی آن عبارتند از:
اتصال لولهها به یکدیگر در خطوط انتقال مایعات و گازها.
اتصال لولهها به تجهیزات دیگر مانند پمپها، شیرآلات و دیگر تجهیزات.
استفاده در سیستمهای خنک کننده و گرمایشی.
مزایا:
نصب آسان: فلنج اسلیپ-آن بسیار آسان و سریع بر روی لبه لوله قرار میگیرد و با استفاده از جوشکاری یا خیره کردن محلول به لوله متصل میشود.
قیمت ارزان: از نظر قیمت، فلنج اسلیپ-آن بهطور کلی از نوعی فلنجهای اقتصادی است و هزینه نصب را کاهش میدهد.
اتصال محکم: فلنج اسلیپ-آن عموماً با استفاده از جوشکاری یا خیره کردن محلول به لوله متصل میشود و اتصال محکمی را فراهم میکند.
معایب:
مقاومت کمتر در برابر فشار و حرارت بالا: به دلیل نوع اتصالی نسبتاً ساده، فلنج اسلیپ-آن معمولاً در سیستمهای با فشار و حرارت بالا استفاده نمیشود. از آنجا که اتصال بین فلنج و لوله از طریق جوشکاری یا خیرهکردن محلول به لوله انجام میشود، مقاومت آن در برابر فشار و حرارت بالا نسبت به برخی از فلنجهای دیگر کمتر است.
به طور کلی، فلنج اسلیپ-آن به عنوان یک نوع اتصال ساده و اقتصادی استفاده میشود اما برای سیستمهای با فشار و حرارت بالا، بهتر است از فلنجهای دیگری با مقاومت بیشتر استفاده شود. در انتخاب فلنج در هر سیستم، نیازمندیهای خاص و مشخصات فنی سیستم لولهکشی باید مورد توجه قرار گیرد.
فلنج صفحهای (Plate Flange)
Plate Flange یکی دیگر از انواع فلنجها است که برای اتصال لولهها و تجهیزات به یکدیگر در سیستمهای لوله کشی استفاده میشود. این نوع فلنج از یک صفحه دیسکی با یک سوراخ در مرکز آن تشکیل شده است.
کاربردها:
فلنج صفحهای در صنایع گوناگونی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، صنعت پالایش و صنایع ساختمانی استفاده میشود. کاربردهای اصلی آن عبارتند از:
اتصال لولهها به یکدیگر در سیستمهای انتقال مایعات با فشار بالا.
اتصال تجهیزات صنعتی و دستگاههای مختلف مانند مخازن، صندوقهای تقسیم و جمعآوری.
مزایا:
نصب آسان: فلنج صفحهای به راحتی بر روی لبه لوله یا تجهیزات قرار میگیرد و با استفاده از بولت و مهره به آنها متصل میشود.
قابلیت تنظیم ضخامت: این نوع فلنج برای تنظیم و تطبیق ضخامت با فشار و دما در سیستمهای مختلف قابل تنظیم است.
قابلیت جداسازی آسان: برای تعمیر و نگهداری سیستم لوله کشی، فلنج صفحهای به راحتی جدا میشود و امکان دسترسی به لوله و تجهیزات فراهم میشود.
معایب:
قیمت بالا: در مقایسه با برخی از نوعهای دیگر فلنجها، فلنج صفحهای هزینه بیشتری دارد.
نیاز به فضای بیشتر: به دلیل ضخامت بالای آن، نسبت به برخی از فلنجهای دیگر فضای بیشتری اشغال میکند.
افزایش وزن: فلنج صفحهای به دلیل ساختار صلب و ضخامت، وزن بیشتری نسبت به قسمتی از سیستم لوله کشی را ایجاد میکند.
به طور کلی، فلنج صفحهای به عنوان یک اتصال قوی و قابل تنظیم مورد استفاده قرار میگیرد. با انتخاب درست فلنجها بر اساس نیازهای سیستم و محیط کار، میتوان به عملکرد و کارایی بهتر سیستم لوله کشی دست یافت. دقت در رعایت استانداردها و مقررات مربوطه در مورد نصب و استفاده از فلنجها حائز اهمیت است.
فلنج گلودار یا گردن جوش (Weld Neck Flange)
فلنج گلودار یا گردن جوش (Weld Neck Flange) یکی از مدل های اصلی فلنجها است که برای اتصال لولهها به تجهیزات و اتصالات دیگر در سیستمهای لوله کشی استفاده میشود.
کاربردهای فلنج گلودار:
فلنج گلودار عمدتا در سیستمهای لوله کشی با فشار و حرارت بالا و به خصوص در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، پالایشگاهها، نیروگاهها و صنایع شیمیایی استفاده میشود. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از:
اتصال لولهها به تجهیزات مانند اتصالات، شیرها، پمپها و کمپرسورها.
اتصال لولهها به تجهیزات فرایندی مانند چیلرها، گرمکنها، حوضچههای تفریخ و تجهیزات تبدیلی.
مزایا:
استحکام بالا در اتصال: فلنج گردن جوش دارای اتصال جا به جا است که با استفاده از جوشکاری جزئی به لوله متصل میشود. این اتصال قوی و محکمی را بین لوله و فلنج فراهم میکند.
مقاومت در برابر فشار و حرارت بالا: با توجه به جوشکاری قوی و اتصال محکم، فلنج گلودار توانایی مقابله با فشار و حرارت بالا را داراست و برای سیستمهای با شرایط سخت و صعبالعبور قابل استفاده است.
استحکام ساختاری بیشتر: به دلیل طراحی داربستی و جوشکاری دقیق، فلنج گلودار از استحکام ساختاری بالایی برخوردار است.
معایب:
نیاز به تجهیزات جوشکاری حرفهای: نصب و جوشکاری فلنج گردن جوش نیاز به تجهیزات جوشکاری و دانش فنی جوشکاری حرفهای دارد. این موضوع میتواند نیازمندیهای خاصی را برای اجرای صحیح و قابل قبول آن ایجاد کند.
هزینه بالا: قیمت فلنج جدولی معمولاً بیشتر از برخی از نوعهای دیگر فلنجها است، به دلیل مواد بالا در جوشکاری و قوی بودن ساختار آن.
باید توجه داشت که فلنج گلودار با استفاده از جنس و کیفیت مناسب، به تنهایی نیز قادر به روبرویی با شرایط سخت در سیستم لوله کشی است؛ اما در انتخاب آن میبایست نیازمندیها و ویژگیهای فنی سیستم مورد توجه قرار گیرد و از نظر اقتصادی و کارایی سیستم تصمیم گیری شود.
فلنج ساکت وِلد (Socket Weld Flange)
ساکت وِلد (Socket Weld Flange) یکی از انواع فلنجهای استفاده شده در سیستمهای لوله کشی است که برای اتصال لولهها به تجهیزات یا اتصالات دیگر استفاده میشود. در فلنج ساکت وِلد، لبه داخلی فلنج از سوکت (بسته) برخوردار است که لوله درون آن میگیرد و با جوشکاری فلنج به لوله متصل میشود.
کاربردهای فلنج ساکت ولد:
فلنج ساکت وِلد عمدتاً در سیستمهای لوله کشی با فشار و دمای پایین و متوسط استفاده میشود. از کاربردهای اصلی آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اتصال لولهها به تجهیزات صنعتی مانند شیرها، پمپها، صندوقهای تقسیم و مخازن.
استفاده در سیستمهای خنک کننده و گرمایشی.
استفاده در صنایع شیمیایی، نفت و گاز، و پتروشیمی.
مزایا:
نصب و جداسازی آسان: فلنج ساکت وِلد نصب و جداسازی آسانتری نسبت به برخی از نوعهای دیگر فلنجها دارد و میتوان به سرعت و با کمترین تلاش اتصال و جداکردن لوله را انجام داد.
قیمت مناسب: برای برخی از سیستمها دسترسی به فلنج ساکت وِلد با قیمتی مقرون به صرفه و مناسبتر است، به خصوص در مواردی که فشار و دمایی پایینتر در نظر گرفته میشود.
استحکام بالا: جوشکاری قوی بین لوله و فلنج ساکت وِلد، استحکام بالایی را به اتصال فراهم میکند و نقطه ضعف کمتری در اتصال ایجاد میکند.
معایب:
محدودیت در فشار و دما: به دلیل طراحی و جوشکاری سادهتر، فلنج ساکت وِلد محدودیتهایی در برابر فشار و دمای بالا دارد. بنابراین، در سیستمهای با فشار و دمای بالا، بهتر است از نوعهای پیشرفتهتر فلنج استفاده شود.
محدود در قطرهای بزرگ: استفاده از فلنج ساکت وِلد برای قطرهای بزرگتر لوله ممکن است به دلیل محدودیت مواد و عدم قابلیت تحمل بارهای سنگین، مشکلاتی را ایجاد کند.
به طور کلی، فلنج ساکت وِلد به عنوان یک اتصال سریع و مقرون به صرفه در سیستمهای لوله کشی با فشار و دمای پایین استفاده میشود. در انتخاب فلنج، نیازمندیهای ویژه سیستم لوله کشی و شرایط عملیاتی آن باید مد نظر قرار گیرد تا بهترین اتصال را انتخاب کرد.
فلنج دندهای (Threaded Flange)
فلنجهای پیچی (Threaded Flange) یکی از انواع فلنجها است که برای اتصال لولهها و تجهیزات به یکدیگر در سیستمهای لوله کشی استفاده میشود. این فلنج دارای دندههای داخلی بوده و با دندههای خارجی لوله یا تجهیزات دیگر هماهنگ میشود تا اتصال محکم و ضد نشت فراهم شود.
کاربردهای فلنج دنده ای:
فلنج دندهای در صنایع مختلفی نظیر نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع شیمیایی، آب و فاضلاب، و صنایع فراوری مواد استفاده میشود. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از:
اتصال لولهها به یکدیگر در خطوط انتقال مایعات و گازها.
اتصال لولهها به تجهیزات صنعتی مانند شیرها، پمپها، کمپرسورها، و صندوقهای تقسیم.
مزایا:
نصب آسان: فلنج دندهای به دلیل داشتن دندههای خارجی و داخلی قابل تنظیم، نصب آسانی دارد و نیازی به جوشکاری ندارد.
جداسازی آسان: بهمنظور تخلیه، تعمیر، یا تعویض لولهها یا تجهیزات، فلنج دندهای بهراحتی جدا میشود و امکان دسترسی به لولهها و تجهیزات را فراهم میکند.
قابلیت تنظیم: با استفاده از دندههای خارجی و داخلی، میتوان قابلیت تنظیم و تطبیق را برای اتصال لولهها و تجهیزات با فشار و دمای مختلف فراهم کرد.
معایب:
محدودیت در فشار و حرارت: فلنج دندهای ممکن است در برخی از سیستمها با فشار و حرارت بالا قابل استفاده نباشد و با محدودیتهایی روبرو شود.
ریسک نشت: در صورت عدم تنظیم و نصب دندهها به درستی، میتواند خطر نشتی در اتصالات پیچی فلنج ایجاد کند.
به طور کلی، فلنج دندهای به عنوان یک اتصال پیچی و قابل تنظیم استفاده میشود. با انتخاب درست فلنجها بر اساس نیازمندیهای سیستم و محیط کار، میتوان به عملکرد و کارایی بهتر سیستم لوله کشی دست یافت. دقت در رعایت استانداردها و مقررات مربوطه در نصب و استفاده از فلنجها امری حیاتی است.
فلنج سریع (Quick-Release Flange)
فلنج سریع (Quick-Release Flange) یک نوع خاص از فلنج است که برای اتصال و جداسازی سریع لولهها و تجهیزات در سیستمهای لوله کشی استفاده میشود. این نوع فلنج از یک مکانیزم سریع برخوردار است که اتصال و جداسازی فلنج را بدون نیاز به ابزار و تلاش زیاد امکانپذیر میسازد.
کاربردها:
فلنج سریع عمدتاً در سیستمهای لوله کشی که نیاز به تغییرات مکرر و سریع در اتصالات دارند استفاده میشود. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از: ۱. سیستمهای انتقال مواد آشفته (bulk material) مانند آرد، ذرت، تنباکو و غیره. ۲. خطوط اتصال دستگاهها و تجهیزات تست و نگهداری.
مزایا:
سرعت و آسانی در اتصال و جداسازی: از جمله مهمترین ویژگیهای فلنج سریع، سرعت و آسانی در اتصال و جداسازی آن است. با چرخاندن مکانیزم سریع فلنج، اتصال خودبسته میشود و بهسرعت قفل میشود و همچنین با چرخاندن در جهت مخالف، از هم جدا میشود.
عدم نیاز به ابزار: برای اتصال و جداسازی فلنج سریع، نیازی به استفاده از ابزار محدود یا هیچ ابزار خاصی نیست. این ویژگی زمان و هزینههای نصب و نگهداری را کاهش میدهد.
کیفیت و قابل اطمینان: فلنج سریع بهوسیله مکانیزم سریع قفل میشود و اتصال محکمی را ایجاد میکند. بنابراین، میتوان از این فلنج در سیستمهایی با فشار و دمای نسبتاً بالا نیز استفاده کرد.
معایب:
محدودیت در فشار و دما: فلنج سریع معمولاً برای سیستمهای با فشار و دمای پایین استفاده میشود و در برخی از موارد ممکن است در سیستمهای با فشار و دمای بالا دارای محدودیت باشد.
نیاز به سازگاری دقیق: برای استفاده موثر از فلنج سریع، تطبیق دقیق بین فلنج و لوله و یا تجهیزات جانبی موردنیاز است. نباید اندازه و شکل داخلی فلنج با بیرونی لوله تداخل داشته باشد.
باید توجه داشت که فلنج سریع به عنوان یک راه حل سریع و آسان در اتصالات سیستمهای لوله کشی با استفادههای خاص و مختص مورد استفاده قرار میگیرد. در انتخاب فلنج، نیازمندیها و ویژگیهای فنی سیستم مورد توجه قرار گیرد تا ارتباط محکم و پایدار فراهم شود.
فروش انواع فلنج فولادی
انواع فلنج های فولادی و استنلس استیل در کلاس های 150-300-600-900-1500-2500-pn10-pn16-pn25 در سایزهای مختلف
Blind Flange یکی از انواع فلنجها است که برای بستن پایان لوله یا اتصالات در سیستمهای لوله کشی استفاده میشود. این نوع فلنج از یک صفحه دیسکی بدون سوراخ مرکزی تشکیل شده است. فلنج کور به کور بسته شده و فنرها و بولتها به آن نصب نمیشوند.
کاربردهای فلنج کور:
فلنج کور در سیستمهای لوله کشی برای کاربردهای مختلف استفاده میشود. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از:
۱. بستن پایان لوله: فلنج کور در انتهای لولهها استفاده میشود تا پایان لوله بسته شده و از نشتی دستگاه جلوگیری شود.
۲. حفاظت و ایزوله کردن سکشنهای لوله: فلنج کور ممکن است برای ایزوله کردن یک بخش از سیستم لوله کشی برای تعمیرات یا تستها استفاده شود.
مزایا:
محکمیت بالا: فلنج کور با طراحی صاف و بسته، محکمیت بالایی ارائه میدهد و از نشتی لوله جلوگیری میکند.
استفاده در شرایط خاص: فلنج کور، به کاربران اجازه میدهد تا قسمتی از سیستم لوله کشی را بدون نیاز به تخلیه یا جدا کردن بخشهای دیگر معطوف به تعمیرات و تستها کنترل کنند.
کاربرد چندمنظوره: فلنج کور قابلیت استفاده در سیستمها و برنامههای مختلف را دارد و به عنوان یک قطعه چندمنظوره مورد استفاده قرار میگیرد.
معایب:
عدم دسترسی آسان: یکی از معایب استفاده از فلنج کور این است که در صورت نیاز به دسترسی سریع به داخل لوله، لازم است کل فلنج کور برداشته شود.
محدودیت در هدایت جریان: به دلیل عدم داشتن سوراخ در مرکز فلنج کور، جریان متوقف و مسیری برای جریان فراهم نمیکند.
باید توجه داشت که انتخاب درست فلنج کور بر اساس نیازمندیهای سیستم لوله کشی و شرایط عملیاتی ضروری است. استفاده از استانداردها و مواد مناسب و رعایت مقررات نصب و استفاده از فلنج کور اهمیت دارد تا اتصال قوی و مطمئنی فراهم شود.
اوریفیس فلنج (Orifice Flange)
وریفیس فلنج (Orifice Flange) یک نوع خاص از فلنج است که برای استفاده در سیستمهای اندازهگیری جریان مایعات و گازها مورد استفاده قرار میگیرد. فلنج اوریفیس حفرهای در مرکز خود دارد که به عنوان عینک (Orifice) شناخته میشود. اوریفیس میتواند دارای یک شریانه (Single Orifice) یا دو شریانه (Double Orifice) باشد.
کاربردهای فلنج اوریفیس:
فلنج اوریفیس عمدتاً در سیستمهای اندازهگیری و کنترل جریان مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از:
اندازهگیری دبی جریان: فلنج اوریفیس با قرار دادن سوراخ در مرکز فلنج، امکان اندازه گیری دبی جریان را فراهم میکند.
کنترل و تنظیم جریان: با تغییر اندازه عینک میتوان جریان مایعات را کنترل و تنظیم کرد.
مزایا:
اندازهگیری دقیق دبی: با استفاده از این فلنج، امکان اندازهگیری دقیق دبی جریان فراهم میشود، که برای بسیاری از برنامههای صنعتی مهم است.
قابل تنظیم بودن: با تعویض عینک با اندازههای مختلف، میتوان جریان را تنظیم کرد و همچنین در صورت نیاز به تعمیر یا تعویض پسزمینهها، امکان پذیر است.
کاربرد چندمنظوره: فلنج اوریفیس به عنوان یک قطعه چندمنظوره در سیستمهای لوله کشی استفاده میشود، که از آن برای اندازهگیری و کنترل جریان در برنامههای گوناگون میتوان بهره برد.
معایب:
بررسی منظم نیاز است: با توجه به وجود سوراخ درون فلنج، نیاز به بررسی و بازبینی منظم برای اطمینان از درستی و عملکرد صحیح عینک و فلنج دارد.
افت فشار: حفره در فلنج ممکن است باعث افت فشار در سیستم شود، بنابراین در برخی از برنامهها نیاز به مدیریت درست فشار و اطمینان از عدم تأثیر آن بر عملکرد سیستم وجود دارد.
باید توجه داشت که فلنج اوریفیس با توجه به ماهیت خاص و کاربردهای اندازهگیری جریان، در نصب و استفاده به دقت و دانش فنی مناسب نیاز دارد. استفاده از استانداردها و دقت در انتخاب و نصب عینک در فلنج اهمیت دارد تا دقت اندازهگیری و عملکرد مطلوب را ارائه دهد.
فلنج Spectacle Blind (یا Spectacle Flange Blind)
فلنج Spectacle Blind (یا Spectacle Flange Blind) یک نوع ویژه از فلنج است که برای ایجاد مسدودیت و قطعی اتصال لولهها در سیستمهای لوله کشی استفاده میشود. این فلنج دارای دو دیسک با یک آهنربا در وسط است که به آسانی بین دیسکها جابجا میشود و برای باز و بسته کردن مسدودیت استفاده میشود.
کاربردهای فلنج عینکی:
فلنج Spectacle Blind در سیستمهای لوله کشی برای مواردی که نیاز به مسدودیت موقت یا قطع کامل جریان میباشد، استفاده میشود. برخی از کاربردهای اصلی عبارتند از:
آزمایش و تست لولهها: در برخی از موارد، نیاز است که لولهها مورد آزمایش و تست قرار گیرند و با استفاده از فلنج Spectacle Blind، مسدودیت جریان فراهم میشود.
تعمیرات و نگهداری: در صورت لزوم تعمیر یا نگهداری تجهیزات یا قسمتهای سیستم، فلنج Spectacle Blind میتواند جریان را قطع کرده و امکان دسترسی به محل تعمیر فراهم آورد.
مزایا:
قابلیت تنظیم مسدودیت: با جابجایی آسان دیسکها در فلنج Spectacle Blind، میتوان قدرت مسدودیت جریان را تنظیم کرد. با تعویض دیسکها، مسدودیت جزئی یا کامل ممکن میشود.
قابلیت تعمیر و نگهداری: با قطع کردن جریان با استفاده از فلنج Spectacle Blind در محل تعمیر و نگهداری، دسترسی به تجهیزات و لولهها راحتتر میشود.
اطمینان از ایمنی سیستم: با مسدود کردن جریان به وسیله فلنج Spectacle Blind، ایمنی سیستم و انجام تعمیرات و تستهای مورد نیاز را تأمین میکند.
معایب:
نیاز به دسترسی فیزیکی: برای جابجایی و تعویض دیسکها در فلنج Spectacle Blind، نیاز است تا به صورت فیزیکی به فلنج دسترسی داشته باشید.
محدودیت در فشار و دما: فلنج Spectacle Blind نیز، مانند سایر فلنجها، ممکن است قدرت محدودی در مواجهه با فشار و دماهای بالا داشته باشد. در انتخاب فلنج، مشخصات فشار و دمای مورد نیاز سیستم باید مدنظر قرار گیرد.
باید توجه داشت که استفاده مناسب و صحیح از فلنج Spectacle Blind در سیستمهای لوله کشی اهمیت دارد. استفاده از استانداردها و رعایت مقررات و دستورالعملهای فنی در نصب و استفاده از فلنج Spectacle Blind امری ضروری است تا مسدودیت مطلوب و عملکرد صحیح فلنج فراهم شود.
نتیجهگیری:
فلنجها نقش بسیار مهمی در اتصالات لولهها و سیستمهای لوله کشی دارند. با اطلاع از نوع فلنجها و مزایا و معایب هر کدام، میتوانید بهترین نوع فلنجها را براساس نیازهای خاص سیستم خود انتخاب کنید. این انتخاب میتواند به عملکرد، ایمنی و کارایی سیستم لوله کشی شما کمک کند. همچنین، رعایت استانداردها و مقررات مربوطه در نصب و استفاده از فلنجها امری حیاتی است.