Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
تولید انواع ورق آهن در ایران؛ صنعتی پررونق در دهه‌های اخیر
امروزه انواع ورق آهن و فولاد کاربردهای مختلفی در صنایع گوناگون هر کشور دارند. از جمله کارخانه‌های تولیدکننده این ورق‌ها در ایران میتوان به کارخانه‌های فولاد مبارکه اصفهان، اکسین و کاویان اهواز اشاره کرد. با رشد این صنعت در دهه‌های اخیر، ایران به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ورق‌های فولادی در خاورمیانه تبدیل شده است. ورق‌های فولادی که در عرف به آن‌ها ورق آهن نیز گفته میشود، با روش نورد تولید میشوند که یک روش شکل‌دهی به فلزات است. در این روش شمش‌های فولادی از غلتک‌های پهنی عبور داده میشوند و با کمتر شدن فاصله غلتک‌ها نسبت به هم، محصول نهایی که همان ورق فولادی است در ابعاد و ضخامت‌های مختلف تولید میشود. در این مطلب با انواع ورق آهن، روش‌های تولید و کاربرد آن‌ها آشنا می‌‌‌شویم.
ورق آهن چیست؟
ورق آهن در واقع از جنس فولاد است یعنی نوعی آلیاژ با فلز پایه آهن به همراه مقداری کربن و عناصر دیگر است. این محصول کاربردهای فراوانی در صنعت دارد و انواع آن در بازار ایران در ابعاد و ضخامت‌های مختلف در دسترس هستند. عموما این نوع ورق‌ها به دو روش نورد سرد و گرم شکل داده میشوند. البته نکته قابل‌توجه در این مورد، تشخیص نوع ورق نورد سرد و گرم است که کار راحتی نیست.
یکی از رایج‌ترین اصطلاحاتی که در صنعت فولاد استفاده میشود نیز اصطلاح فلز نسوز است که به مجموعه‌ای از ورق‌ها و عناصر فلزی گفته میشود که نقطه ذوب آن‌ها بسیار بالا است.
روش‌های شکل‌دهی به انواع ورق آهن
شکل‌دهی یکی از مهم‌ترین مراحل تولید انواع ورق آهن است. در شکل‌دهی، ورق تخت فولادی به شکل مورد نظر تبدیل میشود؛ بدون اینکه ورق دچار شکستگی شده یا در بخش‌هایی نازک شود. به‌طورکلی، محصولات فلزی عموما طی فرآیندهایی از قبیل خم‌کاری، نورد، رول فرمینگ ساخته میشوند. در ادامه به بررسی انواع روش شکل‌دهی به انواع ورق آهن می‌‌‌پردازیم.
روش خم‌کاری
شکل‌دهی به انواع ورق آهن در صنعت قطعه‌سازی دارای اهمیت قابل‌توجهی است. خم‌کاری یکی از رایج‌ترین روش‌های شکل‌دهی به ورق‌های آهن است. از جمله محصولات تولیدشده به روش خم‌کاری میتوان به ناودانی و نبشی پرسی اشاره کرد.
انواع نورد ورق آهن
نورد فرآیندی از شکل‌دهی به انواع ورق آهن است که طی آن شکل ورق با عبور از غلتک‌ها تغییر پیدا می‌‌‌کند. از مهم‌ترین مزایای این روش نسبت به دیگر روش‌های شکل‌دهی به فلزات، ظرفیت بالای تولید است که به چند صد تن در روز هم می‌‌‌رسد.
در ادامه انواع روش‌های نورد را با هم بررسی می‌‌‌کنیم:
- نورد گرم: نورد گرم یکی از روش‌های شکل‌دهی به فلزات به شمار می‌‌‌آید. دستگاه مخصوص نورد گرم، دارای دو غلتک دو جهته میباشد که قطر آن‌ها بین 60 تا 140 سانتی‌متر متغیر است. در واقع تفاوت این روش با نورد سرد، در دمای تولید است. دمای نورد گرم بالاتر از دمای تبلور مجدد است
- نورد سرد: این روش برای تولید انواع ورق آهن و تسمه به کار گرفته میشود. در نورد سرد پرداخت به‌صورت سطحی انجام میشود و انواع ورق در ابعاد مختلف و با دقت بالایی تولید میشوند. از جمله کاربردهای این روش در صنایع خودروسازی، تولید لوازم خانگی، لوازم الکترونیکی و تجهیزات ساختمانی است. در این روش ابتدا ورق‌ها طی فرآیند نورد گرم با ضخامت 1.5 میلی‌متر تولید میشوند و در مراحل بعد اسیدشویی، کاهش ضخامت و در مواردی تغییر شکل روی ورق‌ها انجام میشود
رول فرمینگ
یکی دیگر از روش‌های شکل‌دهی به انواع ورق آهن، رول فرمینگ است. طی فرآیند رول فرمینگ، ورق به شکل‌های مورد نظر از جمله مقاطع فولادی مانند قوطی، پروفیل و لوله تبدیل میشود. در این فرآیند ضخامت ورق تغییر نمی‌کند. محصولاتی که به این روش تولید میشوند معمولا دارای انحنا هستند و زاویه خطوط خمشی آن‌ها 90 درجه است. البته در بخش‌هایی که ورق دارای انحنا است، ضخامت آن کمتر است. دستگاه رول فرمینگ دارای غلتک‌های به خصوصی است که با استفاده از آن‌ها میتوان ضخامت ورق را به میزان مورد نیاز، کاهش داد.
انواع ورق آهن در بازار
ورق‌های فولادی در طرح‌ها و ابعاد مختلفی تولید میشوند که از لحاظ جنس متریال به‌کاررفته دارای انواع متفاوتی هستند. از جمله این ورق‌ها، ورق گالوانیزه، روغنی، آجدار و فولاد ضدزنگ می‌‌‌باشند. در ادامه انواع ورق آهن را با هم بررسی می‌‌‌کنیم.
ورق سیاه؛ از پرکاربردترین انواع ورق آهن
ورق سیاه به روش نورد گرم تولید میشود. این ورق یکی از پرکاربردترین انواع ورق آهن است. برای سنجش کیفیت این نوع ورق از شاخص ST استفاده میشود که ورق سیاه از نوع معمولی، دارای شاخص ST33 تا ST52 است. این ورق در انواع رول، شیت و فابریک در بازار آهن موجود است.
در ادامه دو نوع ST52 و ST37 از این ورق را با هم بررسی می‌‌‌کنیم:
- ورق ST52: برای تولید این نوع ورق، در ابتدا سنگ آهن را ذوب می‌‌‌کنند و آنگاه آهن خام تولید میشود. با استفاده از برخی عناصر در آهن خام، فولاد ST52 تولید میشود. از جمله کاربردهای فولاد در صنعت ساختمان است. چرا که این فلز مقاومت بالایی در برابر عوامل محیطی دارد و همچنین قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای نیز دارد
- ورق ST37: یکی از انواع ورق فولادی غیرآلیاژی ورق ST37 است که به دلیل استحکام بالایی که دارد، یکی از پرکاربردترین محصولات در صنعت ساختمان به شمار می‌‌‌آید. این نوع ورق فولادی را به اسم فولاد نرمه در بازار شناخته میشود. درصد کربن در این نوع ورق پایین است و به همین دلیل دارای انعطاف‌پذیری بالایی است
ورق گالوانیزه؛ از انواع ورق آهن مقاوم در برابر اکسیداسیون
از رایج‌ترین انواع ورق آهن، ورق گالوانیزه است. این ورق از ورق سیاه و به روش نورد تولید میشود و روی آن اندود گالوانیزه زده میشود. با این کار، فلز روی از ورق آهن در برابر اکسیداسیون محافظت می‌‌‌کند. از این رو، ورق گالوانیزه از ورق‌های آهن مقاوم در برابر اکسیداسیون است. ضخامت ورق‌های گالوانیزه از 6 تا 18 میلی‌متر و طول آن‌ها نیز از 2 متر تا 6 متر متغیر هستند. وزن تقریبی ورق‌های گالوانیزه از 8 تا 30 کیلوگرم میباشد.
یکی دیگر از انواع ورق گالوانیزه، ورق گالوانیزه گرم است که در آن پوشش گالوانیزه روی سطحی روغنی قرار داده میشود و در فرآیند تولید آن، نورد گرم است. ورق‌های گالوانیزه در شکل ذوزنقه‌هایی به ابعاد 100 تا 125 سانتی‌متر نیز تولید میشوند که فرآیند تولید این محصولات بین 2 تا 48 ساعت زمان می‌برد.
ورق شادولاین
ورق شادولاین یکی از انواع ورق گالوانیزه است. از ورق‌های گالوانیزه به‌عنوان پوشش در صنایع مختلف استفاده میشود. یکی از مراحل در فرآیند تولید این نوع از ورق آهنی، رنگ‌آمیزی آن است که به آن جلوه بهتری می‌‌‌بخشد. ورق شادولاین در برابر اکسیداسیون از مقاومت بالایی برخوردار است.
ورق روغنی؛ یکی از انواع ورق آهن گالوانیزه
یکی دیگر از انواع ورق آهن، ورق روغنی است. این نوع از ورق به دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید میشود. ورق روغنی که محصول نورد گرم است، ورق سیاه نیز نامیده میشود. در بازار ورق‌های آهنی، ورق‌های روغنی را به نام ورق فولادی سرد نیز می‌‌‌شناسند. ابعاد این ورق آهن، به‌طور استاندارد بین 100 تا 125 سانتی‌متر است و ضخامت بین 0.3 تا 4 میلی‌متر را دارا است. ورق‌های روغنی به‌طورکلی در دسته ورق‌های گالوانیزه قرار می‌‌‌گیرند.
ورق سرد
یکی از انواع ورق آهن، ورق سرد است که از طریق نورد سرد تولید میشود. این نوع ورق نیز در ابعاد مختلفی در بازار موجود است که معمولا عرض آن‌ها 100 تا 125 سانتی‌متر بوده و ضخامتشان بین 0.3 تا 3 میلی‌متر متغیر است.
ورق قلع اندود؛ از انواع ورق آهن مورد استفاده در بسته‌بندی مواد غذایی
ورق قلع اندود از انواع ورق روغنی است که از طریق نورد سرد تولید میشود. در تولید این نوع از ورق آهن، لایه قلع روی سطح ورق زده میشود و در نهایت آن را با لایه‌ای از کروم پوشش می‌‌‌دهند تا در برابر عوامل محیطی از آن محافظت شود. از این محصول در صنایع مواد غذایی، شیمیایی و دارویی جهت بسته‌بندی استفاده میشود.
ورق آجدار
ورق آجدار یکی از انواع ورق سیاه است که از طریق نورد گرم تولید میشود. این نوع ورق با دیگر انواع محصولات نورد گرم از جمله ورق اسیدشویی بسیار متفاوت است. از این نوع ورق برای ایجاد اصطکاک در سطوحی مانند کف اتوبوس، آسانسور و پله‌ها استفاده میشود.
ورق استیل ضد زنگ (Stainless Steel)
استیل نوعی آلیاژ است که دارای برخی تفاوت‌ها با ورق‌های فولادی است. کربن عنصری تعیین‌کننده در ترکیب این آلیاژ است. اگر کمتر از دو درصد از آلیاژ کربن باشد، ورق استیل تولید میشود. از این نوع ورق در ساخت مخازن، میخ؛ پرچ، لوله درزدار و انواع تیرآهن استفاده میشود.
ورق آلیاژی؛ از انواع ورق آهن به‌کاررفته در صنعت کشتی‌سازی و هواپیماسازی
ورق‌های آلیاژی در واقع به‌نوعی از ورق‌ها گفته میشود که از ترکیب عناصر شیمیایی مختلف تولید میشوند. این نوع از ورق آهن نیز مانند بسیاری دیگر از ورق‌ها به دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید میشود. از این نوع ورق در صنعت کشتی‌سازی، هواپیماسازی، پتروشیمی و نفت و گاز استفاده میشود.
ورق A516
یکی از انواع ورق آهن آلیاژی، ورق A516 است که به آن ورق کربنی نیز گفته میشود. در این نوع از ورق به مقدار ناچیزی از عناصر آلیاژی مانند گوگرد، فسفر، منگنز و سیلیکون استفاده میشود. در واقع استفاده از این عناصر به‌منظور بهبود کیفیت در محصول نهایی میباشد.
ورق A283
ورق A283 یکی از انواع ورق آلیاژی است که دارای کاربردهای صنعتی فراوانی است که به آن ورق مخزنی نیز گفته میشود. از جمله ویژگی‌های ورق A283 قابلیت شکل‌پذیری، ماشین‌کاری و جوشکاری بالای آن است. این ورق معمولا در ضخامت بین 4 تا 120 میلی‌متر در بازار آهن موجود است.
ورق ضدسایش (Hardox)
ورق هاردوکس یک نوع از ورق فولادی آلیاژی با کربن بالا است. در واقع مقاومت بالای این محصول به دلیل وجود کربن در ترکیب آلیاژی آن است. به هر میزان که کربن افزایش پیدا کند، مقاومت و خاصیت ضد سایشی این ورق افزایش پیدا خواهد کرد. در ساخت این ورق از روش شکل‌دهی نورد سرد استفاده میشود.
ورق آلوزینک
یکی دیگر از انواع ورق آهن آلیاژی ورق آلوزینک است. این نوع ورق با نام‌های گالوانوم و زینکالوم هم شناخته میشود. آلوزینک در دسته ورق‌های گالوانیزه نیز قرار می‌‌‌گیرد که در آن، فلز روی به‌عنوان پوشش به کار می‌‌‌رود. از جمله کاربردهای مهم این نوع از ورق، میتوان به تابلوهای برق، تولید آبگرمکن و پروفیل‌های درب و پنجره اشاره کرد.
ورق اسیدشویی
ورق اسیدشویی یکی از انواع ورق سیاه است. در فرآیند تولید این ورق، لکه‌ها و آسیب‌هایی به ورق وارد میشود که تولیدکنندگان برای برطرف کردن این مشکل، ورق را از طریق اسیدشویی ترمیم می‌‌‌کنند. از این جهت به آن را ورق اسیدشویی گفته میشود. از جمله کاربردهای ورق‌های اسیدشویی در صنایع خودروسازی، ساخت انواع لوله و صنعت پتروشیمی است.
ورق رنگی
یکی از انواع ورق آهن، ورق رنگی است. ورق رنگی در واقع نوعی ورق گالوانیزه است. فرآیند تولید آن‌ها هم به‌این‌ترتیب است که ابتدا در کوره پخته میشوند و روی آن‌ها پوشش از جنس زینک اکساید زده میشود. این پوشش از ورق در برابر عوامل بیرونی محافظت می‌‌‌کند. از این ورق در صنعت خودروسازی و ساخت لوازم‌خانگی استفاده میشود.
ورق آتش‌خور
ورق‌های آتش‌خور از ورق‌های مقاوم در برابر حرارت بالا هستند که دمایی بین 585 تا 1250 سانتی‌گراد را تحمل می‌‌‌کنند. این ورق به دو شکل رول و شیت در بازار موجود است که نوع دوم کاربرد بیشتری دارد. این ورق در انواع مختلفی تولید میشود که بسته به نوع آلیاژ مصرفی، از لحاظ مقاومت با یکدیگر متفاوت هستند.
انواع ورق آهن؛ محصولاتی با کاربردهای فراوان در صنایع کشور
انواع ورق آهن به‌عنوان گروهی از محصولات صنعتی مدرن با روش‌های مختلفی تولید میشوند که از جمله آن‌ها میتوان به نورد سرد، نورد گرم، خم‌کاری و رول فرمینگ اشاره کرد. این ورق‌ها در صنایع مختلفی از جمله صنعت ساختمان، خودروسازی، ساخت لوازم خانگی و پتروشیمی کاربرد دارند. از مهم‌ترین انواع ورق آهن نیز میتوان به ورق سیاه، ورق ضدسایش و انواع ورق‌های آلیاژی اشاره کرد که هر یک در ابعاد و ضخامت‌های مختلف در بازار موجود هستند. در پایان ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که خریداران عمده می‌‌‌توانند ورق‌های مورد نظر خود را در ابعاد دلخواه به تولیدکنندگان سفارش دهند.
